Άρθρο για τη σύνδεση καταστασιακών με το κίνημα Occupy Wall Street

Οι καταστασιακοί και τα Occupy κινήματα
εξαγωγή σε openoffice | εκτύπωση κειμένου
Οι Καταστασιακοί και τα Occupy Κινήματα (1968/2011)

Αυτό θέτει τα Μέσα σε μία δύσκολη και ασυνήθιστη θέση. Είναι συνηθισμένα να τα συνδέουν με ηγέτες. Αφού δεν είναι σε θέση να βρουν κάποιον, αναγκάζονται να κοιτάξουν λίγο βαθύτερα, να ερευνήσουν για λογαριασμό τους και να δουν αν μπορούν να ανακαλύψουν ποιος ή τι είναι πίσω από όλο αυτό. Αφού η αρχική αντίληψη και δημοσιότητα για το Occupy Wall Street προήλθε από την Καναδική ομάδα και περιοδικό Adbusters, η παρακάτω παράγραφο από μία συνέντευξη με τον εκδότη και συνιδρυτή Kalle Lasn (Salon.com, Οκτώβριος 4) συνέντευξη με τον εκδότη και συνιδρυτή Kalle Lasn έχει επισημανθεί ευρέως:
Δεν είμαστε απλώς εμπνευσμένοι από ότι συνέβηκε πρόσφατα στην Αραβική Άνοιξη, είμαστε μελετητές του Καταστασιακού Κινήματος. Εκείνοι είναι οι άνθρωποι που γεννήσανε ότι αρκετοί άνθρωποι νομίζουν ότι ήταν η πρώτη παγκόσμια επανάσταση πίσω στα 1968 όταν ορισμένες εξεγέρσεις στο Παρίσι ξαφνικά εμπνεύσανε εξεγέρσεις σε όλο τον κόσμο. Εντελώς ξαφνικά οι πόλεις και τα πανεπιστήμια εκρύγνονται. Αυτό έγινε από μία μικρή ομάδα ανθρώπων, τους Καταστασιακούς, που ήταν σαν τη φιλοσοφική ραχοκοκαλιά του κινήματος. Ένας από τους τύπους κλειδιά ήταν ο Guy Debord, που έγραψε την Κοινωνία του Θεάματος . Η ιδέα είναι ότι αν έχεις ένα ισχυρό μιμίδιο – μία πολύ ισχυρή ιδέα – και η στιγμή είναι ώριμη, τότε είναι αρκετό για να πυροδοτήσεις μία επανάσταση. Αυτό είναι το υπόβαθρο από το οποίο έχουμε προέλθει.
Η περιγραφή του Lasn του τι ήτανε οι καταστασιακοί είναι μάλλον υπέρ-απλουστευτική , αλλά το Adbusters τουλάχιστον λαμβάνει την αξία της υιοθεσίας ή προσαρμογής ορισμένων από των καταστασιακών μεθόδων για ενεργή ανατρεπτική χρήση (που είναι φυσικά για ότι αυτές οι μέθοδοι έχουν σχεδιασθεί), σε αντίθεση με αυτούς που συσχετίζουν τους καταστασιακούς με τους παθητικούς θεατές.
Ένα άλλο παράδειγμα έρευνας για τις επιρροές μπορεί να βρεθεί στο In Zuccoti Park του Michael Greenberg (New York Review of Books, Νοέμβριος 10) :
Ο τόνος πεπαλαιωμένου, ο ντανταϊστικός τόνος (του Adbusters)…ακούγεται περισσότερο σαν κάτι που μαγειρεύτηκε σε μία πανεπιστημιακή τάξη φιλολογίας παρά από συμβατικούς λαϊκούς απλούς πολίτες. Αλλά όταν συνδυάζεται ο αναρχισμός, ο χακτιβισμός του φαινομένου WikiLeaks, οι απόκρυφες θεωρίες του Guy Debord και οι αποκαλούμενοι Καταστασιακοί στις φοιτητικές διαμαρτυρίες του Μάη του 1968 στο Παρίσι, μία δημοφιλή συνταγή φαίνεται δυνατόν να προκύψει.
Αν οι «καταστασιακές» θεωρίες είναι πραγματικά όλο αυτό το «απόκρυφο» είναι δύσκολο να δούμε πως τα καταφέρανε να εμπνεύσουν ένα τέτοιο τεράστιο λαϊκό κίνημα. Αλλά το άρθρο του Greenberg είναι τουλάχιστον μία αρκετά αξιοπρεπή και αντικειμενική προσπάθεια να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Αυτό δεν μπορεί να ειπωθεί για ένα πιο εκτενές άρθρο του Gary Kamiya, ο Αυθεντικός Τρελός: Τι μπορεί να μάθει το Occupy Wall Street από μία νεκρή ομάδα της γαλλικής πρωτοπορίας? The Original Mad Men: What Can OWS Learn from a Defunct French Avant-Garde Group? (Salon.com 21 Οκτώβριος ), που προσπαθεί να εκθέσει τι βλέπει ως «την παράξενη σύνδεση μεταξύ Occupy Wall Street και των Καταστασιακών».
Πραγματικά, δεν υπάρχει κάτι περίεργο σε αυτή τη σύνδεση. Αν ο Gary Kamiya νομίζει ότι υπάρχει, αυτό είναι εξαιτίας της περιορισμένης και μπερδεμένης γνώσης για τους καταστασιακούς που αντλείται πρωτίστως από πηγές τρίτων που και οι ίδιες είναι πολύ περιορισμένες και συγκεχυμένες:
Άκουσα πρώτα για τους καταστασιακούς το 1989, όταν έκανα έρευνα για μία κριτική στο παράξενο και υπέροχο βιβλίο του Greil Marcus Ίχνη Κραγιόν: Μία μυστική ιστορία του 20ου αιώνα, στο οποίο έχουν έναν ηγετικό ρόλο. Επίσης ξεπηδάνε ως μία από τις εμπνεύσεις πίσω από μία κλοουνίστικα δημιουργική ομάδα με έδρα το San Francisco που αποκαλείται η Κακόφωνη Κοινωνία, της οποίας σε αρκετές από τις περίεργες αστεακές εκστρατείες της έλαβα μέρος τη δεκαετία του 1980. Τα ιδρυτικά μελή της Κακόφωνης Κοινωνίας , με τη σειρά τους, βοήθησαν να δημιουργηθεί ο Καιγόμενος Άνθρωπος, τα πιο ροκ Σατουρνάλια από την εποχή που ο Νέρωνας ανακατεύτηκε. Συνεπώς υπάρχει μία δυνατή σύνδεση μεταξύ των Καταστασιακών και διάφορων καρναβαλιών αντικουλτούρας, προκλήσεων και εκρήξεων – γεγονός που υπόσχεται πολλά αλλά και επίσης θέτει σε κίνδυνο κάθε πολιτικό κίνημα που επηρεάζεται από αυτούς.
Το βιβλίο του Marcus, αν και σίγουρα όχι χωρίς ενδιαφέρον, είναι πολύ μονοδιάστατο, εστιάζοντας στις πρώιμες πολιτιστικές περιπέτειες της καλλιτεχνικής πρωτοπορίας των κατασταστιακών, αγνοώντας τους επαναστατικούς τους στόχους και μεθόδους. Οι δύο αντικαλλιτεχνικές ρήξεις που αναφέρονται έχουν λιγότερη σύνδεση με αυτούς, ανεξαρτήτως του τι μπορεί οι συμμετέχοντες να έχουν φανταστεί. Αλλά έχοντας έτσι περιορίσει τους καταστασιακούς ως παιγνιδιάρικους «πολιτιστικούς φαρσέρ», ο Kamiya επέρχεται σε μία περίπλοκη αντίφαση:
Ότι αυτή η παιγνιδιάρικη διάθεση θα έπρεπε να είναι η πιο διαρκής κληρονομιά των καταστασιακών είναι ειρωνικό, γιατί είναι δύσκολο να φανταστείς κάτι λιγότερο παιγνιδιάρικο από την Κοινωνία του Θεάματος, το βιβλίο του 1967 από τον καταστασιακό θεμελιωτή Guy Debord το οποίο είναι η βίβλος του κινήματος. Ζοφερό, σχολαστικό, τρομοκρατικό, και για να μην το θέσουμε τόσο ωραία, θεοπάλαβο, είναι από αυτά τα έργα της Μεγάλης Θεωρίας, που ηχούνε δυνατά σαν μία ιδεολογική δεξαμενή, συντρίβοντας τα πάντα, συμπεριλαμβανόμενης της κοινής λογικής, στο πέρασμά τους.
Η υποτιθέμενη «ειρωνεία» βρίσκεται μόνο στο μυαλό του κ. Kamiya. Θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς ότι αν το πιο σημαντικό βιβλίο από το μέλος της ομάδας με την μεγαλύτερη επιρροή είχε όλες αυτές τις ζοφερές και σοβαρές και βαριές ποιότητες, αυτό θα προκαλούσε τον κ. Kamiya να ξανασκεφτεί την πρώτη του άποψη ότι οι καταστασιακοί ήταν απλώς γελωτοποιοί φαρσέρ. Αντιθέτως , ρίπτεται σε μία παράξενη και τρελή διατριβή για το πόσο παράξενο και τρελό είναι το βιβλίο του Debord. Η Κοινωνία του Θεάματος Η κοινωνία του Θεάματος είναι ομολογουμένως δύσκολη, δύσκολο να κατανοηθεί χωρίς προσεκτική μελέτη. (Για εκείνους που είναι νέοι στους καταστασιακούς θα πρότεινα να αρχίζανε με μερικά άρθρα από την επιθεώρηση των καταστασιακών, όπου μπορούν να δουν πως η ομάδα εξελίχθηκε και πως οι θεωρίες τους εμφανίζονται σε ειδικά συγκεκριμένα πλαίσια. ) Υποθέτω αυτό θα φαινόταν βλοσυρό σε κάποιον που αναζητά κάτι ελαφρύ και εύθυμο, αλλά δεν υπάρχει κάτι σχολαστικό ή απειλητικό σε αυτό, πόσο μάλλον παράφρων. Είναι μία ψυχρά υπολο γισμένη διαλεύκανση της φύσης του κοινωνικού συστήματος στο οποίο βρισκόμαστε και τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των διαφόρων μεθόδων που έχουν δοκιμαστεί στην προσπάθεια να το αλλάξουν. Υπάρχει πραγματικά μία ορισμένη επιμονή στην συστηματική κριτική του σε κάθε μορφή ιεραρχίας και αλλοτρίωσης , αλλά αν ο κ. Kamiya αισθάνεται ότι «συνθλίβει τα πάντα» στο πέρασμά του, αυτό λέει περισσότερα για την δική του (σοκαρισμένη και φοβισμένη) κατάσταση του μυαλού του από ότι αυτή του Debord.
Η θεωρία του Debord είναι απλά ψυχωτική : Οτιδήποτε ζούσε άμεσα έχει υποχωρήσει σε μία αναπαράσταση.» Ναι σωστά ακούς – η ίδια η πραγματικότητα κυριαρχείται, έχει αδειάσει, από την καπιταλιστική κοινωνία, η οποία έχει μετατραπεί σε ότι ο Debord αποκάλεσε «μία τεράστια συσσώρευση θεαμάτων,» απλές εικόνες στις οποίες οι άνθρωποι μπορούν μόνο να χάσκουνε σαν αποβλακωμένοι σκλάβοι.
Εκπλήσσομαι που ο κ. Kamiya βρίσκει μία τέτοια στοιχειώδη παρατήρηση «ψυχωτική». Η θέση του Debord έχει πολύ πιο συχνά επικριθεί για τον αντίθετο λόγο: ότι είναι τόσο προφανή καθώς είναι και τόσο παλιά. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, πριν από περισσότερα από είκοσι χρόνια Γαλλική εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας έγραφε «Το γεγονός ότι η μοντέρνα κοινωνία είναι μία κοινωνία του θεάματος είναι πλέον δεδομένο… αμέτρητα βιβλία συνεχίζουν να εμφανίζονται που περιγράφουν αυτό το φαινόμενο , το οποίο τώρα δεν σημαδεύει μόνο τα βιομηχανοποιημένα έθνη αλλά ακόμα και τα αναπτυσσόμενα (Le Monde, 19 Σεπτεμβρίου 1987). Όπως σημείωσα στην εισαγωγή της μετάφρασής μου της ταινίας του Debord, «οι δηλώσεις του Debord που συνηθίζονταν να απορρίπτονται ως υπερβολικές ή ακατανόητες, απορρίπτονται σήμερα το ίδιο επιπόλαια ως κοινότοπες και αυτονόητες, οι άνθρωποι που συνηθίζανε να ισχυρίζονται ότι η σκοτεινότητα των καταστασιακών ιδεών αποδείκνυε την ασημαντότητά τους τώρα ισχυρίζονται ότι η φήμη τους αποδεικνύει το ξεπέρασμά τους.
Οι καταστασιακοί φυσικά είναι γνωστοί για το ρόλο τους στην έμπνευση της εξέγερσης του Μάη του 1968 στη Γαλλία. Ο κ.Kamiya αναγνωρίζει την επίδρασή τους στην «ρητορική» αυτής της εξέγερσης , αλλά κατευθείαν μετά επανέρχεται στην περιφρονητική του απόρριψη:
Πράγματι είχαν ένα υπερμεγέθη αντίκτυπο στη ρητορική - εκφρασμένο σε αφίσες, εκδόσεις και τα πιο διάσημα γκράφιτι - στη διαμαρτυρία του 1968 στη Γαλλία που σχεδόν αποκαθήλωσε την Πέμπτη Δημοκρατία του Σαρλ Ντε Γκωλ. « Μην δουλέψεις ποτέ», «Η βαρεμάρα είναι αντεπαναστατική», «Κάτω από το πεζοδρόμιο, η παραλία» - αυτά και ντουζίνες άλλων προκλητικών ποιητικών δηλώσεων γράφτηκαν ή επηρεάστηκαν από τους καταστασιακούς. Αλλά ο ισχυρισμός τους ότι υπήρξανε η κινητήρια δύναμη πίσω από την φοιτητική εξέγερση ήταν υπερβολικός… και οι ίδιοι οι καταστασιακοί ως κίνημα μόλις και διαρκέσανε λίγο περισσότερο από αυτές τις έξαλλες μέρες του Μαΐου.
Οι καταστασιακοί ποτέ δεν δηλώσανε κάτι τέτοιο, πρώτα από όλα επειδή είχανε την μέγιστη περιφρόνηση για το φοιτητικό περιβάλλον γενικά (βλέπε το διάσημο φυλλάδιο του Στρασβούργου Για την Μιζέρια των Φοιτητικών Κύκλων) και δεύτερο επειδή όπως σημειώσανε, « το κίνημα του Μάη δεν ήτανε ένα φοιτητικό κίνημα» (αν και πυροδοτήθηκε από μία μικρή ομάδα εμπνευσμένη από τους καταστασιακούς στα πανεπιστήμια του Παρισιού, πραγματοποιήθηκε πρωταρχικά από χιλιάδες νεολαίους μη φοιτητές και εκατομμύρια εργατών). Η Καταστασιακή Διεθνή πράγματι διαλύθηκε από μόνη της το 1972, τέσσερα χρόνια μετά την εξέγερση του Μαΐου, αλλά το έκανε κυρίως επειδή είχε γίνει αρκετά διάσημη και επιθυμούσε να σπρώξει τους χιλιάδες των θαυμαστών της και αυτών που θα μπορούσαν να ήταν οπαδοί της πίσω στους εαυτούς τους, έτσι ώστε να σχηματοποιήσουν τις δικές τους ομάδες και να πραγματοποιήσουν τις δικές τους δράσεις αντί να περιμένουν εναγωνίως να δουν τι θα κάνει στη συνέχεια η Κ.Δ.
Με κανένα μέτρο του πραγματικού κόσμου εκτός από αυτό της παροχής υλικού για αμέτρητες θέσεις μελλοντικών διδακτορικών διατριβών, οι Καταστασιακοί ήταν μία ολοκληρωτική αποτυχία… Αρνούμενοι να φέρουν τις ιδέες τους κάτω στον πραγματικό κόσμο – είναι δύσκολο να δούμε πως θα μπορούσαν , αφού θεωρούσαν τον «πραγματικό κόσμο» μία κενή απάτη – οι Καταστασιακοί διασφάλισαν ότι η επιρροή τους θα παρέμενε διανοητική και όχι απτή… Επειδή παρέμειναν υπεροπτικά πέρα από το ξέφτισμα, οι Καταστασιακοί καταλήξανε ως ένα πολιτιστικό στολίδι που κουκουλώνει, ένα ακόμη φανταχτερό εξάρτημα της «κοινωνίας του θεάματος» που τόσο προσπαθήσανε να επικρίνουν.
Για να δούμε. Στα τέλη του ’50 με αρχές του ΄60 μία μικρή ομάδα καθορίζει σιωπηλά τα θεμέλια μίας νέου τύπου ριζοσπαστικής αμφισβήτησης της σύγχρονής κοινωνίας. Αν και στην αρχή σχεδόν ολοκληρωτικά αγνοημένη, οι τακτικές της νέας ομάδας και οι νέες προοπτικές σταδιακά άρχισαν να απηχούν σε ολοένα και περισσότερους ανθρώπους , ειδικά μετά το σκάνδαλο του Στρασβούργου το 1966 που κάνει τίτλους εφημερίδων σε όλη την Ευρώπη. Στις αρχές του 1968, μία μικρή ομάδα άμεσα επηρεασμένη από αυτούς (οι Λυσσασμένοι ) αρχίζουν αγκιτάτσια στα παριζιάνικα πανεπιστήμια, που οδηγούν σε διαδηλώσεις, αποβολές, και στη συνέχεια σε αρκετές μέρες οδομαχιών (στις οποίες όλοι οι Γάλλοι καταστασιακοί λάβανε μέρος). Η αστυνομίκή θηριωδία και οι εκατοντάδες συλλήψεις ξεσηκώσανε κλίμα συμπάθειας από όλη τη χώρα, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να υποχωρήσει και να αποσύρει την αστυνομία. Οι φοιτητές και άλλοι νέοι καταλαμβάνουν τη Σορβόννη και καλούν οποιοδήποτε άλλο να συμμετέχει, να έρθουν όλοι μαζί σε μία δημοκρατική γενική συνέλευση για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που έχουν και να δουν τι λύσεις θα μπορούσαν να βρούνε. (ακούγεται αυτό αρκετά οικείο?) Οι καταστασιακοί πήρανε μέρος στα αρχικά στάδια της γενικής συνέλευσης της Σορβόννης, όπου συνηγόρησαν υπέρ δύο κυρίως πολιτικών: της διατήρησης της άμεσης δημοκρατίας στη συνέλευση και της απεύθυνσης στους εργάτες ολόκληρης της χώρας να καταλάβουν τα εργοστάσια και να σχηματίσουν εργατικά συμβούλια – π.χ. αμεσοδημοκρατικές εργατικές συνελεύσεις που θα ξεπερνούσανε τις συνδικαλιστικές γραφειοκρατίες . Μέσα σε δύο εβδομάδες (σε ένα από τις λίγα κινήματα στην ιστορία που εξαπλώθηκε γρηγορότερα ακόμα και από το σημερινό κίνημα Occypy Wall Street) πρακτικώς όλες οι βιομηχανίες στη Γαλλία καταλαμβάνονται από 10.000.000 και περισσότερους εργάτες. Οι καταστασιακοί και οι λυσσασμένοι και άλλοι οργανώνονται σε ένα «Συμβούλιο Διατήρησης των Καταλήψεων» (CMDO) που αναλαμβάνει μία μαζική προσπάθεια να παρακινήσει τους εργάτες να ξεπεράσουν τους συνδικαλιστές γραφειοκράτες και να συνεχίσουν τις καταλήψεις με σκοπό να υλοποιήσουν τις ριζοσπαστικές δυνατότητες που η αυθόρμητη δράση τους είχε ήδη απελευθερώσει, σημειώνοντας ότι αν το κάνουν σύντομα θα αντιμετωπίσουν το καθήκον της επανέναρξης των κοινωνικών λειτουργιών που είναι πραγματικά απαραίτητες , κάτω από τον δικό τους έλεγχο . Εδώ, τελικά, οι επιθυμίες των Καταστασιακών δεν εκπληρώνονται – οι εργάτες, κατανοητά αβέβαιοι του τι να κάνουν σε αυτό την παράξενη και ασυνήθιστη κατάσταση, επιτρέψανε στους συνδικαλιστές γραφειοκράτες ( που είχαν αντισταθεί στο κίνημα των καταλήψεων από την αρχή) να ξαναμπούν από το παράθυρο μέσα στο κίνημα με σκοπό να το ξεφουσκώσουν και να το διαλύσουν. (για λεπτομερή περιγραφή της εξέγερσης του Μάη 1968, βλέπε το βιβλίο του Rene Vienet Οι Λυσσασμένοι και οι Καταστασιακοί στο Κίνημα των Καταλήψεων (Autonomedia), το άρθρο του Debord Το ξεκίνημα μίας εποχής , και φυλλάδια και άλλα έγγραφα που εκδόθηκαν από τη CMDO.
Εν συντομία, μία μικρή ομάδα κατάφερε να πυροδοτήσει ένα άνευ προηγουμένου μαζικό κίνημα - την πρώτη άγρια γενική απεργία στην ιστορία, η οποία στο διάστημα ενός μήνα έφερε μία μοντέρνα βιομηχανική χώρα σε ακινησία, αλλά επειδή το κίνημα δεν συνέχισε για να επιτύχει μία ολοκληρωτική νίκη και να φέρει μία οριστική παγκόσμια επανάσταση, ο κ. Kamiya πιστεύει ότι αντιπροσωπεύει μία «πλήρη αποτυχία». Προφανώς έχει υψηλά standards. Θα ήμουνα παράξενος να ακούσω ένα παράδειγμα κάποιου κοινωνικού κινήματος ή ριζοσπαστικής ομάδας που καταφέρνει να τύχει της αποδοχής του. Αλλά ακόμα πιο παράξενο, αποδίδει αυτή την «αποτυχία» στο γεγονός ότι οι καταστασιακοί « παρέμειναν υπεροπτικά πέρα από το ξέφτισμα». Υποτίθεται αρνηθήκανε να «φέρουν τις ιδέες τους κάτω στον πραγματικό κόσμο» και έτσι η επιρροή τους παρέμεινε «αγνά διανοητική, μη απτή». Η αγκιτάτσια στο πανεπιστήμιο, η οδομαχία, η συνέλευση της Σορβόννης, οι καταλήψεις εργοστασίων, προφανώς ήταν μη «απτές», δεν συνέβησαν στον πραγματικό κόσμο, αλλά σε ένα «αγνά διανοητικό» βασίλειο. Μου φαίνεται ότι αν κάποιος παραμένει «υπεροπτικά πέρα από το ξέφτισμα» είναι ο κ. Kamiya.
Παρόλο τις μεγάλες κοινωνικές και πολιτισμικές διαφορές μεταξύ της Γαλλίας του 1968 και της Αμερικής του 2011, οποιοσδήποτε που δίνει προσοχή στο σύγχρονο κίνημα των καταλήψεων θα δει ένα αριθμό προφανών αναλογιών μεταξύ των αρχικών σταδίων των δύο κινημάτων. Και με το πρόσφατο κάλεσμα για γενική απεργία από το Occupy Oakland (που περιλαμβάνει το μπλοκάρισμα του λιμανιού του Ώκλαντ και την επιχειρούμενη κατάληψη άδειου κτιρίου) ακόμα και η ιδέα για καταλήψεις επιχειρήσεων δεν φαίνεται τόσο μακρινή και μη ρεαλιστική όσο ήταν μία εβδομάδα πριν. Ίσως να έχουμε ακόμα αρκετό δρόμο για να φτάσουμε εκεί, αλλά τέτοιες ιδέες κυκλοφορούν πλέον ξεκάθαρα.
Άλλη μία ενδιαφέρουσα ομοιότητα: όπως ο Μάης του 1968 είχε χαρακτηρισθεί από απίστευτο πλούτο σε προσωπική δημιουργικότητα εκφρασμένη σε χιλιάδες graffiti, το κίνημα Occupy ήδη χαρακτηρίζεται από μία παρόμοια δημιουργικότητα εκφρασμένη σε χιλιάδες χειροποίητες πλακάτ. Ο τόνος μπορεί να είναι λίγο διαφορετικός - ίσος λίγο περισσότερο κακοήθης και κοφτερός στη Γαλλία, περισσότερο αφελής και σοβαρός στην Αμερική – αλλά και στις δυο περιπτώσεις υπάρχει μία πλούσια μίξη χαράς και χιούμορ, διορατικότητας και ειρωνείας, ποίησης και δηκτικότητας, συντροφικότητας και κοινότητας. Όπως τα γκράφιτι έτσι και τα πλακάτ είναι φυσικά μόνο μία σεμνή, ορατή έκφραση του κινήματος, αλλά τείνουν να εκφράζουν τη φύση του, τι πραγματικά συμβαίνει στις καρδιές και στα μυαλά των συμμετεχόντων, καλύτερα από οποιαδήποτε επίσημη διακήρυξη ή πολιτικό πρόγραμμα.
Αλλά ο κ. Kamiya φαίνεται δύσκολα παρατηρεί κάτι από αυτά. Είναι σχεδόν τόσο απαιτητικός και απαξιωτικός όταν πρόκειται για το κίνημα Occupy όσο είναι για τους καταστασιακούς.
Ένα εκκολαπτόμενο λαϊκό κίνημα έχει διαμορφωθεί σε διαμαρτυρία, αλλά για να είναι αποτελεσματικό πρέπει να αυξηθεί με γεωμετρική πρόοδο.
Δεν είναι ότι γίνεται ήδη? Πως αλλιώς μπορείς να περιγράψεις ένα κίνημα που αυθόρμητα εξαπλώνεται σε αυτόνομες καταλήψεις και συνελεύσεις σε πάνω από χίλιες πόλεις σε διάστημα ενός μήνα?
Στις 15 Οκτωβρίου, όταν εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτών βγήκαν στις πόλεις σε όλη την Ευρώπη, περίπου 100,000 βγήκανε στην Αμερική – μία αξιοπρεπή παρουσίαση άλλα όχι αρκετή για να ταρακουνήσει το σύστημα
Λοιπόν , θεέ μου συγνώμη για αυτό. Θα προσπαθήσουμε περισσότερο την επόμενη φορά. Προφανώς τίποτα δεν είναι αρκετά καλό για τον κ. Kamiya αν δεν «ταρακουνάει το σύστημα».
Ειδικότερα, το κίνημα πρέπει να ξεπεράσει τη βάση του, η οποία επί του παρόντος – τουλάχιστον στο Σαν Φρανσίσκο, που μπορεί να μην είναι και ένα αξιόπιστο δείγμα – αποτελείτε υπερβολικά από νέους και πολιτιστικά δυσαρεστημένους, από αυτούς που δεν είναι ικανοί να έχουν ούτε καν το ένα πόδι τους στην πόρτα της Αμερικής.
Λοιπόν, στην πραγματικότητα, δεν είναι αξιόπιστο δείγμα. Η δημογραφία της φυλής και της τάξης των καταλήψεων ποικίλει σημαντικά στις διαφορετικές πόλεις και περιοχές της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, είναι εμφανές, ότι οι καταληψίες, ειδικά οι αρχικοί, θα τείνουν να είναι εκείνοι που είναι οι νεότεροι, επειδή οι νέοι άνθρωποι είναι πιο έτοιμοι να οξύνουν καταστάσεις από τους μεσήλικες ή τους γηραιότερους, και επειδή επίσης αρκετοί από τους νέους είναι μεταξύ αυτών που χτυπιούνται σκληρότερα από την έλλειψη εργασίας και βλέπουν ολόκληρο το μέλλον τους ξεπουλημένο, ενώ οι μεγαλύτεροι και τα πιο λευκά κολάρα ή μεσοαστοί είναι πιο πιθανό να παγιδευτούν σε αγώνα να κρατήσουν τις δουλειές τους και τα σπίτια τους και να αναθρέψουν τις οικογένειές τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι και αυτοί δεν συμμετέχουν , ακόμα και αν απλώς συνεισφέρουν στο να βοηθούν αυτούς που είναι κυριολεκτικά στο έδαφος.
Όταν πήγα στην κατασκήνωση των διαδηλωτών στη Justin Herman Plaza αυτή την εβδομάδα, μίλησα με πολύ ιδιαίτερα ευφυείς νέους ανθρώπους με σωστά διαρθρωμένα παράπονα… αλλά δεν υπήρχε κανένα άτομο να φαίνεται της μεσαίας τάξης. Αυτό δεν είναι μία κρίση , και η πρωτοπορία του κινήματος δεν είναι ποτέ mainstream. Αλλά θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για το Occupy Wall Street να είναι αποτελεσματικό αν δεν αλλάξει.
Και ποια είναι η συνταγή του κ. Kamiya για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος?
Τα πάντα είναι διαφήμιση. Και εδώ είναι που έρχονται οι Καταστασιακοί.
Προχωράει λοιπόν σε ένα μακρύ και μάλλον συγχυσμένο επιχείρημα για την επιρροή τους ενώ οι καταστασιακοί ήταν τελείως παράξενοι και παράφρονες από κάθε άλλη άποψη, είχαν σίγουρα ικανότητα για πιασιάρικα συνθήματα και δημοσιότητα.
Αλλά αν η θεωρία των καταστασιακών δεν προσφέρει καμία καθοδήγηση στο κίνημα Occupy Wall Street, έχουν ακόμα κάτι να του προσφέρουν. Οι ιδέες τους είναι καλές: το πρόβλημα είναι ότι εξελιχθήκανε σε εκκεντρικά δόγματα…. Δεν ευνοεί κάποιος τους καταστασιακούς αν πάρει κυριολεκτικά τα παραληρήματά τους. Ξεφορτωθείτε το τρελλό-Μαρξιστικό, οιωνεί-θρησκευτικό ισχυρισμό ότι υπό το «θέαμα» του καπιταλισμού έχει αντικατασταθεί ολοκληρωτικά η πραγματικότητα… και ότι απομένει είναι μία μικρότερη αλλά νόμιμη διορατικότητα για την δόλια δύναμη των μέσων να διαμορφώνει συνείδηση στη σύγχρονη εποχή… Η παράφρονα κοσμοθεωρία τους, στην οποία είμαστε όλοι παγιδευμένοι για πάντα σε μία γιγάντια Εμπορευματική Πραγματικότητα , τους οδήγησε να επινοήσουν διόδους διαφυγής που χρησιμοποίησαν ορισμένες από τις σύγχρονες αγαπημένες διαφημιστικές τεχνικές – ειρωνεία, κολάζ, μίμηση. Επιπλέον οι παρεμβάσεις τους αποπνέουν μία ηλίθια ελαφρά τέχνη, που αν χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να πουλήσει το προϊόν.
Με άλλα λόγια το Occupy κίνημα μπορεί να ενσωματώσει μερικές από τις πιο επιφανειακές και πιασιάρικες όψεις των καταστασιακών με σκοπό «να πουλήσει το προϊόν». Αλλά θα έπρεπε να είναι προσεκτικό στο να μη δώσει σημασία σε οτιδήποτε άλλο από αυτούς.
Οι αναγνώστες που βασίζονται στον κ. Kamiya για την πληροφόρησή τους στην πραγματικότητα δεν θα μάθουν σχεδόν τίποτα άλλο για αυτούς. Σε αυτό το άρθρο δεν υπάρχει αναφορά για το άλλο μεγάλο καταστασιακό βιβλίο , Η Επανάσταση της Καθημερινής Ζωής του Raoul Vaneigem, το οποίο μπορεί να ειδωθεί ως υποκειμενικό και ποιητικό συμπλήρωμα στο βιβλίο του Debord… ούτε αναφορά στις ταινίες του Debord , μεταξύ των πιο καινοτόμων στην ιστορία του κινηματογράφου… ούτε αναφορά στα αμέτρητα άρθρα στα οποία οι καταστασιακοί εξετάζουν όλα τα είδη διαφόρων θεμάτων, από αρχιτεκτονική και αστεϊκότητα , τέχνη και κινηματογράφο, ποίηση και επανάσταση … καμία αναφορά στις διαυγείς αναλύσεις για τα επεισόδια στο Watts, το Βιετνάμ και τον Αραβο-ισραληνό πόλεμο , την άνοιξη της Πράγας, την Πολιτιστική επανάσταση στην Κίνα και για άλλες κρίσεις και ταραχές του ‘60… καμία αναφορά στις συγγένειες και διαφορές με το σουρεαλισμό και ντανταϊσμό … καμία αναφορά στις καινοτόμες οργανωτικές τους μορφές και στις τακτικές αγκιτάτσιας…ούτε αναφορά στα μαθήματα που αντλήσανε από επαναστάσεις και ριζοσπαστικά κινήματα του παρελθόντος, συμπεριλαμβανόμενη της κριτικής τους ανάλυσης στον αναρχισμό και τον μαρξισμό και της απόρριψής τους του Σταλινικού «Κομμουνισμού» σε όλες του τις μορφές. Καμία αναφορά στη συνηγορία τους για τα εργατικά συμβούλια, ως κρίσιμο μέσο του αγώνα ή του οράματός τους για την ολοκληρωτική αυτοδιαχείριση ως το απόλυτο στόχο…. Αντί να τα εξετάζει όλα αυτά ο κ. Kamiya προσφέρει στους αναγνώστες του ένα συνονθύλευμα από δηκτικά, εν δυνάμει έξυπνα πειράγματα: «Βασικά , οι Καταστασιακοί είναι πολιτιστικός Μαρξισμός σε οξύ». «Είναι μία παράξενη έκρηξη διαυγής παράνοιας». «Θα φαινόταν ο τελευταίος προοδευτικός χώρος που θα έπρεπε να ψάχναμε τρόπους για να οικοδομήσουμε ένα αποτελεσματικό κίνημα, θα ήταν ένα μικρό, εκλιπών ιερατείο που εκτοξεύει επιστημονικοφανείς αρλούμπες».
Μόλις τελείωνα την εξέταση του άρθρου του κ. Kamiya, ανακάλυψα άλλο ένα κάπως παρόμοιο άρθρο το οποίο είναι εξίσου ειρωνικό και ηλίθιο. Τι μπορεί να μάθει το Occupy Wall Street από τους Καταστασιακούς (Μία Προειδοποιητική Ιστορία) (Artinfo.com, Οκτώβριος 17) από τον Ben Davis. Το άρθρο του Ben Davis θα μπορούσε να φανεί με την πρώτη ματιά ότι παρουσιάζει περισσότερες πληροφορίες για τους καταστασιακούς από αυτό του κ. Kamiya, αλλά με ένα τρόπο που είναι ακόμα χειρότερος αφού οι πληροφορίες του είναι σχεδόν όλες λάθος ή στην καλύτερη σοβαρά διαστρεβλωμένες. Επίσης υπάρχει μία παρόμοια ευφραδής εχθρότητα.
Η ιδεολογία των καταστασιακών έχει να δώσει μερικά μαθήματα στο παρών. Αλλά αυτά είναι κυρίως αρνητικά, επειδή, ως πολιτικό σχέδιο, οι καταστασιακοί ήταν μία αποτυχία… Αυτό που μας δείχνει η ιστορία των καταστασιακών είναι τα όρια συγκεκριμένων στρατηγικών – μια δέσμευση σε απλή προπαγανδιστική πολιτική, ομολογούμενη έλλειψη ηγεσίας – που έχουν ακόμα αντίκρισμα επειδή κινήματα όπως των καταστασιακών τους δίνεται λάμψη τυφλά από καθηγητές και πολιτιστικές μορφές. Το να προσφέρεις το σενάριο των καταστασιακών σαν ένα εναλλακτικό οδηγό για πολιτική ασχολία σήμερα θα ήταν σαν να προσφέρεις αλκοόλ ως εναλλακτικό του μητρικού γάλακτος.
Θα μπορούσα πολύ εύκολα να συντρίψω το άρθρο του Ben Davis, αλλά ευτυχώς για αυτόν το ανακάλυψα μόλις είχα ήδη ξοδέψει όλο το χρόνο μου που ήθελα να αφιερώσω σε αυτό το θέμα εστιάζοντας στον κ.Kamiya.
Εξετάζω εδώ το άρθρο του κ. Kamiya όχι επειδή λέει κάτι για τους καταστασιακούς που έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία, αλλά επειδή απλώς συμβαίνει να είναι μεταξύ των πρώτων παραδειγμάτων αυτού του είδους των πραγμάτων που περιμένουμε να δούμε τους ερχόμενους μήνες καθώς οι σχολιαστές των μέσων προσπαθούν να έχουν στα μικρά τους μυαλά αυτό το παράξενο φαινόμενο με σκοπό να καθησυχάσουν τους αναγνώστες και θεατές τους: «μην ανησυχείτε, το έχουμε καλύψει, εμείς ήδη το έχουμε διαβάσει το υλικό και δεν χρειάζεται να το διαβάσετε και εσείς και μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι αυτοί οι καταστασιακοί δεν είναι καμίας σημασίας, είναι απλώς ένα είδος κωμικού πολιτιστικού γελωτοποιού ή θεωρητικών εκτός πραγματικότητας ή απαίσιων ριζοσπαστικών δογματικών,ή παραφουσκωμένων ακαδημαϊκών θεωρητικών ή ανισσόροπων ουτοπικών ονειροπόλων ή ανεύθυνων βανδάλων ή κάτι… οτιδήποτε, ότι και να είναι αυτό, δεν υπάρχει εδώ κάτι για να δείτε. Προχωράτε».
Όπως η αντίδραση της αστυνομίας σε μία κατάληψη μπορεί να αποδώσει περισσότερο το τι διακυβεύεται από οποιονδήποτε αριθμό λόγων ή διακηρύξεων, η μανία με την οποία άνθρωποι όπως ο κ. Kamiya και ο κ. Davis αντιδρούν είναι μία ένδειξη του πόσο οι καταστασιακοί αγγίξανε κάποια ευαίσθητα σημεία. Αν πραγματικά δεν ήταν τίποτα περισσότερο από «ένα μικρό, εκλιπών ιερατείο που εκτοξεύει επιστημονικοφανείς αρλούμπες», είναι δύσκολο να καταλάβουμε πως ακόμα μπορούν να προκαλούν έντονες συζητήσεις μισό αιώνα μετά.
Έχουν στην πραγματικότητα δημιουργήσει τέτοιους είδους αντιδράσεων πανικού από την αρχή. Για μία επιλογή ορισμένων από τις πιο διασκεδαστικές και συχνά αμοιβαίως αντιφατικές , βλέπε The Blind Man and the Elephant. Αν θα έπρεπε, υποθέτω ότι θα μπορούσατε να συνάγεται ένα δίκαιο συμπέρασμα για τους καταστασιακούς απλώς εκτιμώντας τον παράξενο τύπο οντότητας που έχει προκαλέσει τέτοιου είδους διαφορετικών αντιδράσεων. Αλλά είναι πραγματικά πολύ πιο απλό και λογικό να διαβάσετε τα αυθεντικά τους κείμενα. Παρόλο την φήμη των καταστασιακών για δυσκολία, δεν είναι πραγματικά όλα αυτά δύσκολο να κατανοηθούν έτσι και αρχίσεις να πειραματίζεσαι με τον εαυτό σου. Για αυτό και οι άνθρωποι που λαμβάνουν μέρος στις καταλήψεις τώρα θα τους καταλάβουν πολύ καλύτερα από αυτούς που παραμένουν στο περιθώριο.

ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΑΠΟΡΡΗΤΩΝ
7 Νοεμβρίου 2011

Υ.Γ. Είμαι ευτυχισμένος να αναφέρω ότι ο κ. Kamiya δεν είναι τόσο χαζός όσο αρχικά είχα υποθέσει. Οι επακόλουθες εξελίξεις στο Ώκλαντ και αλλού φαίνεται ότι τον τάραξαν από την ετοιμόλογη συγκαταβατικότητά του, τουλάχιστον όσο αφορά το Occupy κίνημα. Όταν είχα σχεδόν τελειώσει με το πιο πάνω κείμενο ανακάλυψα ένα πιο πρόσφατο άρθρο (Salon.com Οκτώβριος 29) στο οποίο καυτηριάζει την κυβέρνηση του Σαν Φραντσίσκο για την πρόφαση της «εκκαθάρισης» του Σαν Φραντσίσκο Occupy λόγω της δήθεν παραβίασης υγειονομικών διατάξεων κλπ., και καταλήγει
Οι τρελοί και οι περιθωριακοί και οι άνθρωποι του δρόμου που είναι μέρος του κινήματος αξίζουν να είναι εκεί, αξίζουν να φαίνονται. Το κίνημα διαμαρτύρεται για να φέρνουν αυτοί την άναρθρη μαρτυρία για τις ανισότητες…. Αυτοί επίσης είναι μέρος της Αμερική που το κίνημα προσπαθεί να κάνει καλύτερη. Αυτοί επίσης είναι αδέρφια μας…. Υπάρχει μία αόρατη ένταση σε αυτό το εκκολαπτόμενο κίνημα μεταξύ των άστεγων και τη μεσαία τάξη, μεταξύ των σκληροπυρηνικών τύπων που καλωσορίζουν μία αντιπαράθεση και των μετριοπαθών που δεν την καλωσορίζουν. Αλλά οι σκηνές στους πρόποδες της Market Street είναι κυριολεκτικά αρκετά μεγάλες για όλους αυτούς. Και το Σαν Φραντσίσκο, περισσότερο από όλες τις πόλεις, θα έπρεπε να καλωσορίσει αυτές τις σκηνές. Μπορεί να είναι άσκημες, αλλά υπάρχει κάτι όμορφο σε αυτές. Ο άγιος Φραγκίσκος , από τον οποίο η πόλη ονομάστηκε, και ο οποίος ξεκίνησε την καριέρα του ως άγιος όταν έδωσε τα ρούχα του σε έναν φτωχό, θα το καταλάβαινε αυτό.
Ωραία λόγια κ. Kamiya! Βλέπεις, είναι δυνατό να λες ωραία, με νόημα, ενημερωτικά πράγματα, χωρίς να εξαπολύεις ένα σωρό κοροϊδευτικών προσβολών. Γιατί δεν προσπαθείς να κάνεις το ίδιο με τους καταστασιακούς? Ξέρω θα είναι πιο δύσκολο, απαιτεί κάποια σοβαρή μελέτη, όπως επίσης και ορισμένη σοβαρή αυτοκριτική. Αλλά αφού φαίνεσαι ένας αρκετά αξιοπρεπής τύπος και λογικά έξυπνος, νομίζω πως μπορείς να το κάνεις συγκεντρωθείς σε αυτό.

Published on Feb 6, 2011

Lisbon’s Blood Vessels

In this work the traffic of Lisbon is portrayed exploring metaphors of living organisms with circulatory problems. Rather than being an aesthetic essay or a set of decorative artifacts, my approach focuses on synthesizing and conveying meaning through data portrayal. This portrayal is embodied in the visualization: The Blood Vessels in the traffic of Lisbon. I use an adaptive physics system to build and manipulate the road network – the thickness, the color and the length of the vessels are excited by the number of vehicles and average velocity in each road. With this system I try to bypass the strictness of contemporary visualizations that depict data accurately through direct mappings.

The road network of Lisbon was queried from OpenSreetMap, parsed and filtered. Using this information, a spring based physics system is build for the road network and a filling structure of each vessel. The data is overlaid on the resultant structure to determine the road where each vehicle is at a given moment. This allows to inject data at runtime and excite the system as follows: a greater number of vehicles on a vessel tend to make it thicker, higher speeds tend to contract its length (an vice-versa). The latter behavior was chosen in order to transmit a global impression of the perceived distances within the city. This behavior shrinks the city when the traffic velocities are higher, and distends it in the rush hours when the city faces congestion problems. In what concerns coloring, lower speeds imply the darkening of a vessel, expressing slower circulation and stagnant blood.